|
زن خوب و بد در اشعارسعدی
|
|
سعدی گوید:
زن خوبفرمانبر پارسا
کند مرد درویش را پادشا
برو پنج نوبت بزن بر درت
چو یاریموافق بود در برت
همه روز اگر غم خوری غم مدار
چو شب غمگسارت بود برکنار
کرا خانه آباد و همخوابه دوست
خدا را برحمت نظر سوی اوست
چو مستورباشد زن خوبروی
بدیدار او در بهشتست شوی
کسی برگرفت از جهان کام دل
کهیکدل بود یا وی آرام دل
اگر پارسا باشد و خوش سخن
نگه در نکوئی و زشتیمکن
زن خوشمنش دلنشین تر که خوب
که آمیزگاری بپوشد عیوب
ببرد از پریچهرهزشتخوی
نه حلوا خورد سرکه اندوده روی
دلارام باشد زن نیکخواه
ولیکن زن بد،خدایا پناه
چو طوطی کلاغش بود همنفس
غنیمت شمارد خلاص از قفس
سر اندر جهاننه به آوارگی
وگرنه بنه دل به بیچارگی
تهی پای رفتن به از کفش تنگ
بلایسفر به که در خانه جنگ
بزندان قاضی گرفتار به
که در خانه دیدن به ابروگره
سفر عید باشد برآن کدخدای
که بانوی زشتش بود در سرای
در خرمی بر سرائیببند
که بانگ زن از وی برآید بلند
چو زن راه بازار گیرد بزن
وگرنه تو درخانه بنشین چو زن
اگر زن ندارد سوی مرد گوش
سراویل کحلش در مرد پوش
زنی راکه جهل است و ناراستی
بلا بر سر خود نه زن خواستی
چو در کیسه جو امانتشکست
از انبار گندم فرو شوی دست
برآن بنده حق نیکوئی خواستست
که با او دلو دست زن را سستست
چو در روی بیگانه خندید زن
دگر مرد گو لاف مردی مزن
زنشوخ چون دست در قلیه کرد
بر او گو بنه پنجه بر روی مرد
ز بیگانگان چشم زن کورباد
چو بیرون شد از خانه در گور باد
چو بینی که زن پای برجای نیست
ثبات ازخردمندی و راءی نیست
گریز از کفش در دهان نهنگ
که مردن به از زندگانیبتنگ
بپوشانش از چشم بیگانه روی
وگر نشنود چه زن آنکه چه شوی
زن خوب خوشطبع رنجست و یار
رها کن زن زشت ناسازگار
چه نغز آمد این یک سخن زان دوتن
که بودند سرگشته از دست زن
یکی گفت : کس را زن بد مباد
دگر گفت : زن درجهاد خود مباد
زن نو کن ایدوست هر نو بهار
که تقویم پاری نیاید بکار
کسیرا که بینی گرفتار زن
مکن (سعدیا) طعنه بروی مزن
تو هم جور بینی و بارشکشی
اگر یک سحر در کنارش کشی
|
|
كسي كه بيشتر ساعات شبانه روز را در خارج از خانه به سر ببرد دوستان و بستگان كنايتاً او را دختر سعدي مي نامند و در لفافۀ طنز و هزل مي گويند «فلاني دختر سعدي است. همه جا هست جز خانه اش.»
بايد ديد شيخ اجل دختري داشت يا نه، اصولاً چه عاملي موجب گرديده كه چنين شوخي طنزآميز و در عين حال دور از نزاكت اخلاقي در ساحت مقدسش انجام گيرد تا به حدي كه صورت ضرب المثل پيدا كند.
افصح المتكلمين ابوعبدالله مشرف بن مصلح شيرازي مشهور و متخلص به سعدي كه صيت لطف كلام و شيريني بيانش سراسر جهان دانش و فرهنگ را فرا گرفته است در عشرۀ اول يا دوم از قرن هفتم هجري در شيراز به دنيا آمد. در سنين طفوليت يتيم شد و زير نظر مادرش دوران خردسالي را گذارنيد. اگرچه در شيراز وسايل تحصيل از هر جهت مهيا بود ولي اغتشاشات و جنگهاي داخلي و قتل و غارت كه چندبار در شيراز اتفاق افتاد شيخ را مجبور به جلاي وطن كرد و در سن پانزده سالگي راه بغدا را در پيش گرفت.
دلم از صحبت شيراز بكلي بگرفت
وقت آنست كه پرسي خبر از بغدادم
سعديا حب وطن گرچه حديثي است شريف
نتوان مرد بسختي كه من اينجا زادم
در آن موقع دارالعلمهاي زيادي در مراكز اسلامي مانند هرات و نيشابور و اصفهان و بصره و بغداد و شام و مصر وجود داشت ولي به علت علاقه اي كه اهالي شيراز به شيخ ابواسحاق شيرازي متولي مدرسۀ نظاميۀ بغداد اشته اند سعدي را به بغداد فرستاده در مدرسۀ نظاميۀ مزبور مقرري و وظيفه اي برايش مقدور كرده اند تا با فراغت خاطر تحصيل كند همان طور كه خود مي فرمايد:
مرا در نظاميه ادرار بود
شب و روز تلقين و تكرار بود
(ادرار در اينجا به معني: مرسوم، مستمري و راتبه آمده است.)
سعدي كه تخلصش را از ابوبكرين سعدبن زنگي گرفت قريب سي سال به كسب علوم و دانش زمان پرداخت و محضر علما و دانشمندان مشهوري چون جمال الدين عبدالرحمن و ابوالفرج بن الجوزي و شيخ شهاب الدين سهروردي را درك كرد و از مصاحبت آنان استفاده نمود. پس از فراغت از تحصيل مدت سي سال در بلاد عراق و شام و حجاز و آسياي صغير و آفريقاي شمالي و ايران و هندوستان و ماوراءالنهر سياحت و جهانگردي كرده از هر جا و هر طبقه ارمغن و ره آورد معنوي به دست آورد چنان كه خود گويد:
تمتع ز هر گوشه اي يافتم
زهر خرمني خوشه اي يافتم
چون شنيد كه ابوبكر زنگي در شيراز به جاي پدر نشست و هرج و مرج و خونريزي در خطۀ فارس جاي خود را به امنيت و آسايش داد به جانب وطن مألوف شتافت و به تشويق و حمايت آن سلطان عادل و دانش دوست آنچه را كه در اين سفر طولاني از معارف و معلومات در خزينۀ خاطر اندوخته بود به رشتۀ نظم و نثر كشيد. در سال 655 هجري بوستان يا سعدي نامه را به بحر متقارب مشتمل بر ده باب به نظم آورد و يك سال بعد اثر بديع و بي نظير گلستان را در هشت باب كه متضمن هزاران نكات اخلاقي و اجتماعي است تصنيف كرد كه اين هر دو به نام ابوبكرين سعد و ديباچه گلستان به نام سعدبن ابي بكربن سعد است.
|
|
|
سعدي در مدت سي سال آثار ديگري نيز از قبيل مجالس و طيبات و بدايع و غزليات قديم و خواتيم به وجود آورده كه هم اكنون مجموعۀ تمام آثارش به نام كليات سعدي در دسترش علاقمندان و مشتاقان قرار دارد.
غرض از تمهيد مقدمۀ بالا اين بود كه به تاريخچۀ زندگاني سعدي في الجمله واقف شويم تا معلوم شود كه شيخ اجل در خردسالي از شيراز خارج شد و در سنين كهولت و پيري مراجعت كرده است. در طول مدت تحصيل و جهانگردي هم هميشه بي برگ و ساز بود و مانند درويشان زندگي مي كرد. از طرف ديگر به علت دايم السفر بودم مجال ازدواج و تشكيل عائله نداشت تا فرزندي از او باقي مانده به نام دختر سعدي معروف شده باشد. آنهم دختر بي بندو باري كه غالب ليالي را در خارج از خانه شب زنده داري كند! اظهار چنين مطالب بي گمان اهانت و اسائۀ ادب به ساحت مقدس استاد بزرگواري است كه خود درس تهذيب اخلاق مي دهد و اشعار و گفتارش نصب العين جامعۀ بشري مي باشد. گرچه كه سعدي در باب دوم گلستان آنجا كه درگيرودار جنگهاي صليبي اسير مسيحيان شد اشاراتي به ازدواج با دختر رييس حلب مي كند ولي اين ازدواج دوامي نداشت و پس از مدت كوتاهي به جدايي منتهي گرديد.
سعدي در سفر حجاز ظاهراً به صنعا پايتخت كشور يمن رفت و در آن سفر هم زن و فرزند داشت ولي فرزند خردسالش- دختر يا پسر معلوم نيست- در صنعا در گذشته است چنان كه خود در بوستان گويد:
به صنعا درم طفلي اندر گذشت
چگويم كز آنم چه بر سر گذشت
قضا نقش يوسف جمالي نكرد
كه ماهي گورش چو يونس نخورد
به دل گفتم اي ننگ مردان، بمير
كه كودك رود پاك، آلوده پير
ز سودا و آشفتگي بر قدش
برانداختم سنگي از مرقدش
ز هولم در آن جاي تاريك و تنگ
بشوريد حال و بگرديد رنگ
چو بازآمدم زان تغير بهوش
ز فرزند دلبندم آمد بگوش
گرت وحشت آمد ز تاريك جاي
بهش باش و با روشنائي درآي
شب گور خواهي منور چو روز
از اينجا چراغ عمل بر فروز
قطع نظر از اينكه هيچ يك از محققات و تذكره نويسان راجع به زن و فرزند سعدي مطلبي ننوشتند اصولاً معمول است كه شاعران و نويسندگان مسايل اخلاقي و اجتماعي گهگاه براي فرزندانشان از باب موعظه و نصيحت نظم و نثري مي نويسند و آنان را به صراط مستقيم تهذيب و تزكيه دلالت مي كنند.
آقاي ابوالقاسم امامي مترجم نوشتۀ مزبور مي نويسد: «در سال 1345 هجري شمسي دست تصادف ترجمۀ عربي گلستان سعدي را در نيويورك به دست يك دختر عرب مي دهد و بدين گونه پاي او را به گلزار جانبخش ادب پارسي باز مي كند و او را با سخن آفرين جاويد نام خطۀ فارس آشنا مي سازد. آشنايي كه تا مرز خويشاوند پيش مي رود و دخترك را تا آنجا به خالق گلستان نزديك مي كند كه خود را دختر سعدي مي خواند. در نوشتۀ اين بانوي با ذوق نكته اي سواي تحسينهاي ادب شناسان نهفته است. شور و اخلاصي كه در نوشتۀ اين بانوي با ذوق عرب به چشم مي خورد مرا بر آن داشته كه آن را از عربي به فارسي برگردانم.»
براي آنكه مقام سعدي در ادبيات جهان شناخته شود چند سطري از نوشته هاي غرورآميز اين دختر عرب را ذيلاً:«...گزاف نيست اگر بگويم سر شناساني مانند اليوت و جويس و بكت و برشت و ايونسكو و سارتر و كامو و حتي كارل ماركس را در لابلاي گلهاي رنگارنگ گلزار سعدي با چشم دل ديده ام. اينها در ديگر ستارگان دانش و هنر جهان نو را مانند كودكان دبستاني ديده ام كه با شلوارهاي كوتاه و كودكانۀ خود در حال بازي و جست و خيز بوده اند.
«در عالم تعمق همين كه چشمم به آنها افتاد بر آنها بانگ زدم كه:«هي!» و آنها پرسيدند:«تو كي هستي؟» گفتم:«من دختر صاحب گلستانم من دختر سعدي هستم. و آنها خوشحال شدند، خنديدند و به بازي خود ادامه دادند.»
|
معرفی دوره های آموزشی
ايران اسلامي بواسطه درصدقابل توجه جمعيت جوان و نوجوان آن (بيش از 40 درصد از کل جمعيت) يکي از کشورهايجوان دنيا محسوب مي گردد. دوران جواني، آبستن ترسيم مسير آينده زندگي است که انتخابصحيح اين مسير مي تواند شادابي، طراوت، رشد و تعالي فردي و جمعي را فراهم آورد وبالعکس هر گونه لغزش و يا انتخاب غير صحيح مي تواند بي تحرکي، افسردگي و پس رفت وسقوط فردي و جمعي را رقم زند و آگاهي و توانمندي جوان در خصوص تعيين شغل، رشتهتحصيلي و مسير آينده زندگي، مي توان نقش موثري در دستيابي به جامعه اي با طراوت،پويا، سوزنده و متعالي ايفاي نمايد . در اين ميان اهميت انتخابهمسر بعنوان يک نقطه عطف در زندگي هر فرد، غير قابل انکار است. در جوامع انساني وبه خصوص جوامع مسلمان، جايگاه خانواده در تربيت و پرورش و تحکيم شخصيت انسان وبارور نمودن استعدادها و ظرفيت هاي وي، جايگاهي بي بديل و منحصر بفرد است. کوچکترينو در عين حال موثرترين کانون يک اجتماع- يعني خانواده- با انتخاب و گزينش همسر شکلمي گيرد . يافتن يک همسر مناسب وشايسته، جدا از اينکه پاسخگويي به يک نياز اساسي و فطري انسان محسوب مي شود. بيشترين نقش را در ادامه مسير زندگي فردي و با الطبع در شکل گيري يک جامعه بر عهدهدارد . توسعه سريع جوامع بشري ومدرنيته شدن زندگي هاي شهري و روستايي، افزايش خيره کننده ابزارهاي اطلاع رساني وگسترش روز افزون فن آوري هاي ارتباطات و در نتيجه در هم آميختگي فرهنگي و تغييربنيادين نگاههاي سنتي و بومي، موجب زايش مسائل جديد در عرصه زندگي فردي شده است کهدر اين ميان "همسر گزيني" و يا پيش تر از آن، شيوه هاي ارتباط و شناخت جنس مقابل،دچار دگرگوني ها و تغييرات و يا حداقل داراي زواياي گوناگون شده است . آنچه باعث تأسف است اينکه،انسان امروز، افزايش توانمنديهاي اجرايي، اقتصادي و معيشتي خود را بر کسبتوانمنديها و مهارتهاي زندگي ترجيح مي دهد و با کمترين اطلاعات و حداقل شناخت پا درمسير اصلي ترين انتخاب زندگي خويش مي گذارد . افزايش سن ازدواج اگر چهبخشي از آن طبيعي است اما مي توان آن را معلول عللي از جمله موارد زيربرشمرد:
- تغيير نگرش جوانان به مقوله ازدواج
- افزايش انتظارات طرفين و رواج وسواس در گزينش همسر
- موانع اقتصادي و اجتماعي پيش روي ازدواج
- دشواري انتخاب همسر مطلوب و شايسته
اگر به موارد فوق، بالا بودن درصد طلاق در بين زوج هاي جوان و بخصوص در يکسال اول زندگي مشترک را نيز اضافه نمائيم، تصديق خواهيم کرد که افزايش آگاهي و کسب توانمندي در خصوص ازدواج، بالاترين نقش را در دستيابي به يک ازدواج آگاهانه و پايدار خواهد داشت. ارائه دهندگان اين طرح، هر چند اذعان دارند، آگاهي بخشي و افزايش شناخت و توانمندي فردي در حوزه هايي از اين قبيل، با شيوه هاي رايج آموزش ممکن نيست و نيازمند شيوه هاي نوين مشاوره اي است اما به دلايل مختلف، معتقدند آموزش مطالب و سرفصل هاي مورد نياز يک جوان در خصوص مسائل پيش، حين و پس از ازدواج، مي تواند قدم موثر- هر چند اندکي- باشد در جهت انتخابي آگاهانه . استفاده از فن آوري هاي جديد ارتباطي و سيستم هاي تبادل اطلاعات و نيز بهره مندي از ظرفيت قابل توجه اساتيد مجرب کشورمان، با هدف گسترش دامنه مخاطبين و افزايش اثر بخشي آن، از جمله مواردي بوده است که در اين طرح بدان توجه جدي صورت گرفته است . در اين سامانه، سعي بر آن بوده تا با تجميع تخصص و تجربه از يکسو و شيوه هاي نوين ارائه و تبادل اطلاعات و مورد اقبال مخاطبين (جوانان) از سوي ديگر، آموزش مسائل مربوط به ازدواج را به يک دوره فراگير و مورد پسند و در عين حال مورد نياز اکثر جوانان مجرد در آستانه ازدواج و نيز زوج هاي جوان تبديل گردد. بعلاوه حاضرين در هر دوره فرصت خواهند داشت با طرح مباحث و سوالات خود از نقطه نظرات و تجربيات ديگر شرکت کنندگان و نيز مشاوران امين بهره مند شوند
اهداف:
- افزايش ازدواج هاي بهنگام،آگاهانه و پايدار در بين جوانان
- ارتقاي مهارت هاي ارتباطي و اجتماعي جوانان و افزايش آگاهي هاي مربوط به ازدواج در ميان آنها
- کاهش نرخ رشد ساليانه طلاق به ويژه در بين زوج هاي جوان و در سال هاي اول زندگي
- آموزش و توانمند سازي جوانان در خصوص مسائل مربوط به دوران پيش از ازدواج، حين ازدواج، دوران عقد و دوران پس از ازدواج بر اساس آموزه هاي ديني و اصول روانشناختي
محتواي دوره:
در اين سامانه، محتواي آموزشي در سه ترم، مسائل "قبل از ازدواج"، "حين ازدواج" و "پس از ازدواج" تنظيم شده اند. در تدوين مطالب، تلاش بر آن بوده تا محتوا مجمل و مفيد ارائه گردد. در ترم اول، مسائل قبل از ازدواج مطرح مي گردد. به منظور حفظ تنوع در ارائه سرفصلها و نيز استفاده حداکثري از ظرفيت اساتيد، متناسب با نوع تخصص ايشان، پيش بيني شده است که کل درس "قبل ازدواج" طي 26 جلسه توسط اساتيد مختلف سازماندهي شوند.
تبادل لینک هوشمند 
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: